Ketonen gevaarlijk?
Bij een ketogeendieet gooi je je metabolisme (stofwisseling) om. Je gaat van een koolhydraatverbranding naar een vetverbranding en dat is niet zonder gevolgen voor je lichaam. Maar in hoeverre zijn deze gevolgen daadwerkelijk gevaarlijk voor je gezondheid?
En hoe kun je jouw lichaam beschermen tegen eventuele gevaren of is het zelfs mogelijk om de gevaren helemaal uit de weg te gaan? Waar moet je allemaal rekening mee houden? Kortom, hoe gevaarlijk (of ongevaarlijk) is zo’n ketodieet precies?
Grootste gevaar van keto
Zijn ketonen gevaarlijk en moet je daarom waken voor een keto dieet? Nee; onwetendheid is het grootste gevaar van een ketodieet. Als je lukraak, zonder betrouwbare informatie en zonder goede kennis van je eigen lichaam, opeens veel vetten en extreem weinig koolhydraten gaat eten, dan zul je tegen een (spreekwoordelijke) muur oplopen. Veranderingen in je lichaam zullen je wellicht afschrikken waardoor je geneigd bent om het bijltje erbij neer te gooien. Dit terwijl de voordelen van ketonen zich nog niet hebben kunnen ontwikkelen. Zorg er dus voor dat je weet waar je aan begint, dat je op de hoogte bent van wat een ketogeendieet precies inhoudt en bedenk ook wat je doel is. Wat wil je bereiken met het volgen van een ketodieet?
Ketogeendieet is geen crashdieet of detox
Hoewel je goed kunt afvallen met een ketodieet, kun je het niet vergelijken met een crashdieet of detox. Het is meer een totaal andere wijze van eten. Althans, de voeding die je eet is anders en als gevolg hiervan wijzigen de energiebronnen van je lichaam. Daarom is het verstandig om je goed in te lezen over deze manier van eten en weloverwogen te kiezen of je dit voedingspatroon wilt volgen. Er zijn namelijk best een aantal zaken waarmee je, zeker in de eerste paar weken, zult worden geconfronteerd.
Bezwaren tegen ketogeen dieet
Zodra je een ketogeendieet gaat volgen moet je rekening houden met mogelijke kritieken van mensen uit je directe omgeving. Er worden namelijk nogal wat bezwaren geuit tegen een ketodieet. Hier komt ook vaak de aanname vandaan dat ketonen gevaarlijk kunnen zijn. Sommige van deze bezwaren zijn terecht, maar meestal is er sprake van een misverstand gebaseerd op verkeerde informatie.
Te weinig koolhydraten is schadelijk
Een veel gehoord bezwaar heeft te maken met de lage inname van koolhydraten. Deze is bij een ketogeendieet, zeker in vergelijking met andere diëten, inderdaad extreem laag. Een misverstand omtrent koolhydraten is dat deze dé energie levert voor je lichaam. En hoewel dit voor topsporters inderdaad een vrij onmisbare bron is energie, kun je als gezond mens prima je lichaam voorzien van energie met behulp van vetten. Uiteraard hebben de onverzadigde (goede) vetten dan de absolute voorkeur.
Ketogeen voedingspatroon verhoogt cholesterol
Hoewel er sowieso veel misverstanden bestaan over het cholesterol, zal een ketogeendieet je cholesterol niet per definitie verslechteren. Het is per individu dan ook verschillend hoe het lichaam reageert op een ketodieet. Bij sommigen zal het LDL- en/of het trygliceridegehalte (het slechte cholesterol) hoger worden, maar dit geldt dan vaak ook voor het HDL gehalte (het goede cholesterol). En ondanks dat allang bewezen is dat een hoog cholesterolgehalte niet per definitie leidt tot een grotere kans op hart- en vaatziekten, blijft deze veronderstelling toch hardnekkig.
Zijn ketonen gevaarlijk? Wel bij ketoacidose
Wanneer kunnen ketonen gevaarlijk zijn? Bij ketoacidose treedt een verzuring van het bloed op. Dit is een zeer schadelijke conditie en kan zelfs fataal zijn. Er is hier dan sprake van een ernstige disbalans tussen ketonen en glucose in het bloed. Deze disbalans kan optreden bij mensen met diabetes. Ketoacidose heeft echter niets met de ketose te maken, die je met een ketogeendieet wilt bereiken. Ketose is namelijk een toestand waarin je lichaam komt te verkeren wanneer deze overgaat naar een vetverbranding. Ketose is voor gezonde mensen absoluut ongevaarlijk. Ook voor mensen met diabetes kan een ketogeendieet ongevaarlijk zijn, mits zij verstandig en gecontroleerd omgaan met hun bloedwaardes. Mensen met diabetes type II kunnen zelfs veel baat hebben bij een ketogeendieet. Ga echter niet op eigen houtje experimenteren met het ketodieet als je diabetes hebt. Bespreek je plannen met je huisarts en laat je begeleiden door iemand die goed op de hoogte is van een gezond ketogeen-voedingspatroon.
Eerlijk over keto dieet
Het is geen wonderdieet en je leven gaat niet ineens rozengeur en maneschijn zijn als je overgaat op een voedingspatroon met veel vetten en extreem weinig koolhydraten. Maar er is wel degelijk veel gezondheidsvoordeel te behalen met een ketogeendieet. Desalniettemin, er zijn een aantal dingen waar je rekening mee moet houden:
Vermoeidheid
Wanneer je start met het volgen van een ketodieet, dan kun je de eerste weken last hebben van vermoeidheid. Dit komt omdat je lichaam moet wennen aan het feit dat er niet voldoende koolhydraten binnenkomt om je van energie te voorzien. Het schakelt over op een andere brandstof en het kost tijd om dit te bewerkstelligen. Als de eerste weken voorbij zijn, zul je echter meer energie hebben dan vóórdat je met het ketogeendieet begon. Meestal duurt de gewenningsperiode zo’n vier tot zes weken.
Lastig vol te houden
Het volgen van een ketogeendieet is strikt en laat, zeker in het begin, geen “smokkeldagen” toe. Je moet dus echt vastberaden zijn en het eetpatroon volhouden. Voor sommige mensen is dit lastig, anderen merken al vrij snel de voordelen van een ketodieet en kunnen het hierdoor ook makkelijker volhouden. Dit verschilt per persoon. Wees gerust, uiteindelijk zul je merken dat je met de eetgewoontes die passend zijn in een ketogeendieet, veel minder snel honger hebt of snackmomenten nodig hebt om je verzadigd te voelen.
Obstipatie
Omdat granen en brood niet passen in een ketogeendieet, kun je last krijgen van een verminderde stoelgang. Ofwel, obstipatie of constipatie. Je ontlasting kan uitblijven, hard zijn of het kan zelfs pijnlijk zijn om naar de wc te gaan. Deze vervelende conditie komt bij veel mensen voor die overgaan op een keto-voedingspatroon. Het is van belang om voldoende vezels binnen te krijgen en aangezien deze niet uit granen of brood kunnen komen, moet je ervoor zorgen dat je ze ergens anders uit haalt. Bijvoorbeeld heel veel groene groenten als sla, komkommer, courgette, broccoli, spinazie, etc.
Vitaminen en mineralen tekorten
Omdat je minder gevarieerd eet en bijna geen fruit niet mag eten bij een ketogeendieet, kunnen er uiteindelijk tekorten ontstaan. Hoewel dit zeer weinig voorkomt, is het iets waar je wel rekening mee moet houden. Dit is eenvoudig te ondervangen door een multi-vitaminesupplement te gebruiken.
Handvatten bij een ketogeen dieet
Om zonder enkel risico of gevaar een ketogeendieet te volgen, zijn er een aantal aandachtspunten waar je rekening mee kunt houden:
Houd je lichaam in de gaten
Allereerst is het belangrijk dat je bekend bent met je eigen lichaam. Hoe voel je je, wat zijn je eventuele klachten en wat is je startconditie? Heb je bijvoorbeeld je bloedwaardes wel eens laten meten? Zeker wanneer je gaat beginnen aan zo’n grote ommezwaai als het volgen van een ketogeendieet, dan is het handig om te weten hoe jouw lichaam ervoor staat bij de start van een dergelijke “reis”. Iedere verandering die jouw lichaam doormaakt na het aanmeten van een keto-lifestyle, kun je dan vergelijken met de before situatie.
Vraag om begeleiding
Gezonde volwassenen kunnen zonder enkel gevaar een ketodieet volgen. Kinderen, zwangeren en mensen met een onderliggend ziektebeeld, bijvoorbeeld diabetes of aandoening die een lichaamsfunctie beperkt (zoals nieren, lever, of galblaas), laten zich bij voorkeur bijstaan door een gezondheidsprofessional. Artsen, diëtisten of andere voedingsdeskundigen zijn echter niet altijd even goed op de hoogte van een ketogeen-voedingspatroon. Ga dus vooral op zoek naar iemand die hiervoor openstaat en jou hierin wil en kan begeleiden.
Ketose meten is weten
Het doel van een ketogeendieet is uiteraard het bereiken van ketose, ofwel dat je lichaam gebruikt maakt van vetverbranding om energie te krijgen. Omdat ieder menselijk lichaam anders is, is er geen standaard aantal koolhydraten of een exact tijdsbestek te geven wanneer je dit bereikt. Vaak merk je het aan je lichaam, bijvoorbeeld door een andere ademgeur, maar het is beter om het zeker te weten.
Keto test strips
Om er achter te komen of je in ketose bent, kun je het aantal ketonen meten in je urine. Hiervoor zijn speciale test strip verkrijgbaar. Door dit regelmatig te meten kun je niet alleen goed monitoren wat je voeding doet met je ketose toestand, maar ook eventuele sterk afwijkende waarden signaleren.
Het kan niet genoeg worden benadrukt: ieder lichaam is anders en dus zal dus verschillend reageren op een ketogeendieet. Houd een vinger aan de pols en weet in welke toestand je lichaam zich bevindt. Niet gissen, maar weten en meten!